Świat zawieszony u powały

Eksponaty zgromadzone na wystawie „Świat zawieszony u powały” przybliżają zwiedzającym atmosferę dawnych świąt Bożego Narodzenia, z okresu gdy każda wiejska izba zapełniała się różnokolorowymi ozdobami ze słomy, bibuły, jabłek, orzechów oraz opłatków. Nieodzownym atrybutem świąt była zielona gałąź; jodły, świerka lub sosny symbolizująca zdrowie i radość z rozpoczynającego się nowego cyklu wegetacji roślin. Świat słomkowych pająków wieszanych u powały przetrwał tylko w pamięci najstarszych mieszkańców wsi, dzięki którym można było na nowo wykonać różnorodne; pająki, ptaszki, aniołki, jeżyki, jelonki, gwiazdki i koszyczki oraz inne ozdoby, prezentowane zwiedzającym na wystawie.

Współcześnie ubierając „drzewko świąteczne” nie przywiązujemy już takiej wagi do symboliki ozdób, które niegdyś wieszano na tzw. „jutce” lub „podłaźniczce” w określonych celach. Na słomianych pająkach, wieszanych u powały przysiadały w przeszłości dusze przodków odwiedzające nasze domy podczas wigilii. Na „podłaźniczce” wieszano niegdyś jabłka, które mógł zerwać tylko ten kawaler, z którym dziewczyna chciała w przyszłości związać swoje losy.

Głównym tematem wystawy jest „świat ozdób świątecznych”, aczkolwiek tytuł ten można rozumieć dosłownie, dlatego na wystawie nie brakuje „światów” tj. ozdób wykonanych z opłatka. Formy pająków wieszanych nad stołem wigilijnym w okresie świątecznym, za sprawą mody i nowych surowców ulegały ewolucji. Na wystawie można obejrzeć zarówno najstarsze; pająki krystaliczne i kuliste jak również nowsze formy tzw. pająki żyrandolowe i promieniste wykonane na szkielecie z metalowej obręczy, do której doczepiano paski płótna i bibuły.