BUDOWA „BOŻEGO GROBU”

Tradycja budowy „Bożego Grobu” w kościołach na czas Triduum Paschalnego sięga czasów średniowiecza. Przez stulecia przybierały one różnorodne formy. Dziś najczęściej dekoracja ma charakter jednorazowy, często zawiera symboliczne przesłanie. Dawniej celem była wizualizacja Męki Pańskiej oraz złożenia do grobu, dlatego kompozycje były rozbudowane, zasłaniające całą nastawę ołtarzową (łac. retabulum), pozostawiając miejsce jedynie na tabernakulum i stół ołtarzowy. Współcześnie zachowało się niewiele takich zabytkowych grobów, tylko niektóre z nich są w ciągłym użytkowaniu. Do tych nielicznych należy „Grób Pański” znajdujący się w kościele parafialnym w Dębowcu. Jest dziełem miejscowego rzeźbiarza Andrzeja Trzeciaka (ur. 1842 r.), który w kunszcie snycerskim kształcił się w Koszycach. Jego dziełem jest również główny ołtarz oraz krzyż wiszący pod chórem na filarze. Grób był wykonany w Dębowcu ok. 1880 r. Trzeciak nie posiadał obszerniejszej pracowni, dlatego rzeźbił go w dużym pokoju na plebanii. Pomocnikami jego byli bracia Kopytowie ze Żmigrodu.
„Boży Grób” składa się z dwóch wież/baszt oraz części centralnej. W dolnej kondygnacji baszt umieszczeni są żołnierze rzymscy trzymający wartę, w górnej kondygnacji znajdowały się niegdyś dwa podświetlane, obracające się bębny z przedstawieniem Męki Pańskiej. Wieże połączone są górą rzeźbioną arkadą, na której dawniej wisiały lampki na tle zwierciadeł wklęsłych, co powodowało załamanie i grę barw świetlnych, zwłaszcza wieczorem. Współcześnie oświetlenie to zastąpione jest kolorowymi lampkami umieszczonymi za ażurową dekoracją łuku arkady.
Na szczycie arkady umieszczony jest krzyż , przez którego ramiona przerzucone jest białe prześcieradło. Przestrzeń pod arkadą wypełniają rzeźbione skały. Na ich szczycie umieszczana jest monstrancja z Najświętszym Sakramentem. Przed skałą znajduje się rzeźba właściwego Grobu Pańskiego: Rzeźbione nadnaturalnej postaci Józefa z Arymatei i Nikodema trzymające na prześcieradle zmarłego Chrystusa.
W przeszłości budowla ta ustawiana była na tle głównego ołtarza i pozostawała tam przez kolejne dni poświąteczne. Podczas procesji rezurekcyjnej demontowana była jedynie część środkowa, by umożliwić sprawowanie liturgii. Obecnie „Boży Grób” znajduje swoje miejsce przed bocznym ołtarzem. Jego obecny wygląd jest efektem renowacji w latach 60. XX w. oraz w 2005r.

Bibliografia:
Ks. Aleksander Szelągowski. Z dziejów Dębowca. Dębowiec-Jasło 1999
Strona www. Stowarzyszenia Miłośników Dębowca http://www.smdebowiec.pl/wielkanoc.php dostęp dn. 15.04.2022
Materiały Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie. Projekt badawczy: TURKI. Podkarpaccy Strażnicy Tradycji Wielkanocnych. 2012

Dębowiec, lata 30. XX. w.