25 MARCA – ŚWIĘTO MATKI BOSKIEJ ROZTWORNEJ

25 marca w kościele katolickim obchodzona jest uroczystość Zwiastowania Pańskiego.

Święto to wprowadzono w kościele wschodnim już w V w. W kościele obrządku łacińskiego ogłosił je papież Grzegorz Wielki w VI w. Upamiętnia ono moment, opisany w Ewangelii według św. Łukasza, w którym Archanioł Gabriel oznajmił Maryi z Nazaretu, że została wybrana na matkę Syna Bożego.

Na wsi dzień ten nazywano Matki Boskiej Roztwornej, bo jak uważano, ziemia się tego dnia otwiera, co świadczyło o początku wiosny. W czasach przedchrześcijańskich w okresie tym obchodzono święta zaduszne, co odbiło swoje ślady w tradycjach ludowych. Ślady kultu zmarłych widoczne były zwłaszcza w wierzeniach Łemków i Bojków. Wierzono, że tego dnia ziemia się otwiera i dusze przodków ulatują ze swych siedzib. Nie wolno było dotykać jaj do wylęgu, ziarna ani ziemniaków sadzeniaków, bo mogłyby nie obrodzić. Zakaz dotyczył również przędzenia i tkania. Ładna pogoda tego dnia miała wróżyć urodzaj na len. Bojkowie i Łemkowie wierzyli, że 25 marca krowy szczególnie narażone są na działanie czarownic, które chcą odebrać im mleko. Aby je od tego uchronić opierano o drzwi stajni bronę, na progu kładziono siekierę lub pług, obejście posypywano makiem, który jak uważano, posiadał apotropaiczną moc.

Wierzono również, że tego dnia można przyjąć czarta na służbę. Trzeba było na stole postawić talerzyk i przeczytać odpowiednie formuły z czarnej księgi.

W dzień Matki Boskiej Roztwornej miały przylatywać bociany, świadczące o tym, że nadeszła wiosna. Współcześnie w kościele w Zwiastowanie składa się przyrzeczenie Duchowej Adopcji Dziecka Poczętego.

Judyta Sos

Na zwiastowanie przylatują bociany, Zdzisław Styś, Tarnawka 1979 r., ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie