8 MAJA – ŚW. STANISŁAWA

Św. Stanisław prawdopodobnie urodził się w Szczepanowie 26 lipca 1030 r. Kształcił się w Gnieźnie, być może również w Tyńcu, a następnie prawdopodobnie w Liège. Święcenia kapłańskie przyjął w 1060 r., posługiwał w Małopolsce jako misjonarz i kaznodzieja. W 1072 r. za zgodą księcia Bolesława Śmiałego został mianowany biskupem krakowskim. Skupił się na wprowadzaniu reform ustanowionych przez papieża Grzegorza VII, reorganizacji metropolii gnieźnieńskiej oraz ewangelizacji ziem polskich (również poprzez pomoc w powstawaniu klasztorów benedyktyńskich).  W 1075 r. wspierał starania Bolesława Śmiałego dążącego do koronacji. W następnych latach doszło jednak do pogorszenia stosunków między biskupem, a królem. Prawdziwe przyczyny konfliktu nie są znane, badacze wysnuwają wiele sprzecznych teorii na ten temat. Z wyroku skazującego na obcięcie członków wnioskować można, że oskarżony został przez króla o zdradę (gdyż taka właśnie kara przewidziana była za to przestępstwo). Poniósł śmierć 8 maja 1079 r. podczas sprawowania Mszy św. w koście pw. św. Michała na Skałce w Krakowie. Ciało biskupa Stanisława poćwiartowano. W następstwie tych wydarzeń stan rycerski wymęczony wyprawami wojennymi zbuntował się i król został wygnany. Szczątki męczennika przeniesiono do katedry na Wawelu w 1099 roku. Od tego momentu rozpoczął się jego kult.

Św. Stanisław jest bohaterem wielu legend i opisów hagiograficznych,  często pojawia się w ikonografii świętych. Wizerunek św. Stanisława znajduje się mi. in. w zwieńczeniu ołtarza głównego rzeszowskiej Fary (po prawej stronie). Według jednego z podań ciało św. Stanisława zrosło się i było pilnowane przez cztery orły. Legenda ta dawała nadzieję Polakom zarówno podczas rozbicia dzielnicowego (w którym dopatrywano się kary za konflikt między królem, a biskupem), jak i w okresie rozbiorów.

Kanonizacja nastąpiła stosunkowo szybko, bo już w 1254 r. (dokonana przez papieża Innocentego IV w Asyżu).

Święty Stanisław obok św. Wojciecha jest głównym patronem Polski.

Przedstawia się go w szatach biskupich. Jego atrybutami są pastorał, Piotrowin u stóp i czasem orzeł.

Na wsi mówiono:

Na świętego Stanisława nie siej owsa będzie trawa.

Na świętego Stanisława w domu pustki, w polu sława.

Na świętego Stanisława żyto jak ława.

Do świętego Stanisława z pastuchami sprawa

Bibliografia:

Ewa Czerwińska, Polscy święci i błogosławieni, Przeźmierowo, 2013,

Hanna Ignatowicz, Aleksandra Kosmacz, Małgorzata Sawicka,  Święty Izydor wołkami orze… Święci patroni w życiu polskiej wsi, Szreniawa 2016.