Instrumenty muzyczne w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie cz. 1

W związku z realizacją przez Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie projektu „Miedzypokoleniowa sztafeta folkowa. Badania terenowe”, dofinasowanego przez MKiDN, prezentujemy Panstwu kolekcję instrumentów muzycznych ze zbiorów Muzeum.

Zgromadzona w zbiorach Muzeum kolekcja instrumentów muzycznych odzwierciedla skład instrumentarium charakterystyczny dla regionu rzeszowskiego. Są to głównie skrzypce, basy, harmonie i akordeony, klarnety oraz rekonstrukcja liry korbowej i skrzypiec-laski wykonane przez znanego w regionie muzyka i konstruktora instrumentów Stanisława Wyżykowskiego z Haczowa.

Kolekcja została zgromadzona na przestrzeni lat 50-ych i 80-ych, przy czym jej zasadniczy zrąb Muzeum zawdzięcza inicjatywie pani Jolanty Pękacz, która w latach 80-ych, będąc pracownikiem Muzeum zajęła się tworzeniem kolekcji instrumentów dobierając je starannie pod kątem wytwórców jak również tradycji wykonania.

Z tego okresu pochodzi też kolekcja klarnetów. Wśród nich na uwagę zasługuje klarnet w stroju C z przełomu XIX /XX wieku. Niektóre szczegóły budowy instrumentu wskazują jednak czas jego powstania na koniec XIX wieku. Znak markowy mieści się poniżej beczułki, jest jednak zatarty i nieczytelny, co utrudnia jego datowanie.

Prawdopodobnie instrument został wykonany w Austrii, skąd na przełomie XIX/XX wieku trafił do Polski. Futerał jest wykonany z jednego kawałka drewna przekrojonego wzdłuż i wydłubanego wewnątrz. Z wierzchu pomalowany na czarno, wewnątrz surowe drewno ze śladami obróbki. Obie części połączone ze sobą metalowymi zawiasami.

Z tego samego okresu lub nieco starsza jest proweniencja pozyskanego przez Muzeum w 2014 roku klarnetu In B, należącego do Stanisława Szajny z Miejsca Piastowego k. Krosna. Klarnet jest pamiątką rodzinną po dziadku Stanisława Szajny, cymbaliście legendarnej kapeli „Stachy” działającej przy Krośnieńskiej Hucie Szkła, obecnie cymbaliście kapeli „Pogórzanie” z Miejsca Piastowego – Piotrze Szajnie, konstruktorze liry korbowej i cymbałów, a także wiejskim muzykancie.

Emilia Jakubiec-Lis

Fotografie:

1. Kapela Stachy KHS w Krośnie, fot ze zbiorów Staniaława Guzika „Szymunika” z Głowienki k. Krosna

2. Klarnet In C

3. Klarnet In C – futerał

4. Klarnet Szajny

5. Klarnet szajny w futerale ręcznie wykonanym