Lazarki
Zwyczaj zwany Lazarki miał charakter inicjacyjny, dopuszczenie do niego dziewczyny oznaczało, że wedle oceny społecznej jest gotowa i dojrzała do małżeństwa. Obrzęd lazaruwane kultywowany był przez dziewczęta na terenie całej Bułgarii, odbywał się on w sobotę przed Niedzielą Palmową. Była to pierwsza okazja kiedy to dziewczynę, w sposób oficjalny, prezentowano lokalnej społeczności jako pannę na wydaniu. Dziewczęta przygotowywały się do wzięcia udziału w tym obrzędzie przez cały okres Wielkiego Postu. Stosownych pieśni oraz tańców uczyły się od starszych dziewcząt i kobiet. Lazarki kultywowały swój rytuał, w jednej dużej grupie lub w kilku mniejszych rówieśniczych lub rodzinnych. Przywdziewały swą najlepszą odzież, często przygotowaną specjalnie na tę okazję, niekiedy później używaną jako ślubną, prawie zawsze przystrajały się biżuterią taką, jaką nosiła panna młoda. Typowymi tylko dla tego obrzędu były ich nakrycia głowy. Lazarki odwiedzały po kolei wszystkie domy, tańczyły i śpiewały pieśni dedykowane osobno każdemu członkowi rodziny. Były to utwory smutne, spokojne i majestatyczne, w pieśniach zawarte były przede wszystkim życzenia zdrowia, dobrobytu i urodzaju. Nie brak też było w nich motywów miłosnych i życzeń osobistego szczęścia. Za te indywidualne pieśni – życzenia obdarowywano Lazarki drobnymi pieniędzmi, ale przede wszystkim od każdej z gospodyń otrzymywały w darze mąkę, jaja, tłuszcz, produkty te miały im posłużyć w przyszłości do wypieku ich weselnych chlebów.
Elżbieta Piskorz-Branekova