„SKARBONY PAMIĘCI” – 25.04 – 30.09.2025 r.

W roku 2025 Muzeum świętuje potrójny jubileusz: 90-lecie powstania rzeszowskiego Muzeum, 125. rocznicę urodzin Franciszka Kotuli oraz 35. rocznicę utworzenia Oddziału Etnograficznego, który przyjął jego imię.
Punktem wyjścia dla wystawy stały się refleksje nad działalnością instytucji od czasów gro-madzenia pierwszych zbiorów do współczesności oraz specyfiką włączonych do kolekcji eksponatów. Muzeum jako instytucja kultury dysponuje różnymi sposobami pozyskiwania nowych obiektów. Bardzo istotne znaczenie ma przemyślany i zaplanowany rozwój już istniejących kolekcji muzealnych, gdyż muzealne zabytki, pozostają często jedynym śladem po istniejących niegdyś zjawiskach, modach, obrzędach i społecznych konstruktach.

Na wystawie „Skarbony pamięci” prezentujemy eksponaty, które do Muzeum Etnograficznego trafiły na przestrzeni ostatnich 10 lat. Są to zarówno obiekty nabyte w ramach realizacji długo-falowego planu zakupowego, z myślą o aktualizacji posiadanych już kolekcji, ale również spontaniczne dary osób prywatnych, co skutkuje nadaniem obiektom swoistego ładunku emocjonalnego. Osobną kategorię eksponatów stanowią obiekty pozyskane w czasie badań terenowych prowadzonych od 1956 r., które kontynuowane są do dnia dzisiejszego.

Ekspozycja „Skarbony pamięci” pokazuje rozwój jaki na przestrzeni lat przeszły kolekcje gromadzone w Muzeum Etnograficznym im. F. Kotuli. Musimy pamiętać, że etnografia zajmuje się badaniem kultury ludowej, która nieustannie ewoluuje, podlegając ciągłym zmianom. Wiele zjawisk, które kiedyś uważane były za powszechne, dziś traktujemy jako unikatowe. Jest to doskonale widoczne również na przykładzie kolekcji muzealnych, które w sposób linearny obrazują zmieniające się mody i upodobania ludności wiejskiej i małomiasteczkowej.

___________________________________________________

Przez 90 lat funkcjonowania, początkowo jako dział etnograficzny Muzeum Okręgowego, później jako Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli, pozyskano do zbiorów 10 727 obiektów o proweniencji etnograficznej. Oprócz omówionych już kolekcji dokumentowano wszelkie przejawy życia co-dziennego dawnych mieszkańców wsi. W zbiorach Muzeum znalazły się narzędzia rolnicze, przedmioty gospodarstwa domowego oraz narzędzia rzemieślnicze. Pokaźną część zbiorów stanowią przykłady ludowego kowalstwa, które są wyrazem rzemieślniczego kunsztu artystycznego. W ich skład wchodzą m.in.: podkowy, przybory kowalskie, metalowe elementy użytkowe oraz okucia drzwi i wozów.

Obecnie Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie posiada niezwykle cenne zbiory eksponatów i archiwaliów, co zawdzięczamy zaangażowaniu i pracy wielu osób.

Niewątpliwe zasługi należą do naszego patrona Franciszka Kotuli i jego następcy, kierownika Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie Krzysztofa Ruszla. Przez lata organizowali oni obozy naukowo-badawcze, podczas których przeprowadzano dokumentację etnograficzną wybranych obszarów. W obozach uczestniczyli nie tylko pracownicy działu etnograficznego, zaangażowane były również inne osoby zatrudnione w Muzeum, a także studenci z wielu polskich uczelni oraz uznani eksperci z różnych dziedzin, którym również należą się podziękowania za prace włożoną w dokumentację przejawów kultury ludowej na terenie współczesnego województwa podkarpackiego.

O potrzebie organizowania i kontynuowania etnograficznych badań terenowych świadczy duże zainteresowanie zbiorami archiwalnymi naszego Muzeum, z których coraz częściej korzystają nie tylko osoby prowadzące  badania naukowe, ale również promotorzy i animatorzy kultury ludowej, zwracający w swojej pracy coraz większą uwagę na wierność etnograficzną współcześnie odtwarzanych zwyczajów czy strojów ludowych.

Szczególne podziękowania należą się Darczyńcom i wszystkim osobom,
dzięki którym pozyskane zostały nowe eksponaty do muzealnych zbiorów.
Dziękujemy za przekazanie przedmiotów osobistych i pamiątek rodzinnych,
a także obiektów artystycznych, które w naszym Muzeum stały się
swoistymi pamiątkami minionych czasów i ludzi
– SKARBONAMI PAMIĘCI dla przyszłych pokoleń.

Wystawa czasowa p.t. „Skarbony pamięci”
ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie
czas trwania: 25.04.2025-30.09.2025 

kurator: Monika Zydroń
scenariusz i aranżacja wystawy: Monika Zydroń
autorzy tekstów:
Monika Zydroń
Judyta Sos
Elżbieta Dudek-Młynarska
Emilia Jakubiec –Lis
autor zdjęć: Grzegorz Stec
opracowanie graficzne: Jakub Basara
projekt folderu: Karolina Pękala 

Dofinansowano z Budżetu Województwa Podkarpackiego