Właściwości lecznicze wierzby
Kora i liście wierzby były używane jako środki lecznicze już w starożytnej Grecji. Stosowano je przy lekkim przeziębieniu, czy też w stanach zapalnych. Kora wierzbowa zawiera naturalne salicylany (łacińska nazwa rodzaju wierzby to Salix.), dlatego od starożytności stosowana była w medycynie ludowej jako środek napotny i przeciwgorączkowy. Dzisiaj syntetyzowany sztucznie kwas acetylosalicylowy znany jest pod nazwą aspiryny. Wedle wyobrażeń ludowych nawet świeże gałązki ustawione przy łóżku chorego koiły gorączkę. Wywar z kory wierzbowej pomagał też na ból w piersiach i leczył reumatyzm. Kąpiel w nim leczyła konwulsje, a ta z dodatkiem liści wierzbowych miała leczyć bezsenność. Połknięcie wierzbowych kotków, czyli bazi zabezpieczało przed bólem gardła.
W tradycji ludowej istniało również przekonanie, że choroby można odczynić przenosząc je na wierzbę. Do spróchniałego pnia wierzby często był wkładany kołtun, a do wywierconego w wierzbie otworu wkładano także końce warkoczy kobiet chorujących na tyfus. Zabijano go kołkiem, żeby choroba tam pozostała. Hubkami wierzby tamowano krew. W starożytności wierzbę uważano za roślinę bezpłodną. Wg. polskiej medycyny ludowej woda, w której ugotowano liście wierzby, miała być skutecznym środkiem antykoncepcyjnym.
Zalecanym przez znachorów i zamawiaczy najskuteczniejszym sposobem na pozbycie się zimnicy i dreszczy było całkiem proste gusło. Należało o wschodzie słońca trzykrotnie okrążyć biegiem wierzbę i wołać: „Niech ciebie trzęsie, mnie słońce grzeje!”.
Stosowano następujące receptury lecznicze:
„Gotowana kora wierzby z dodatkiem śmietany – stosowana była przy okładach skóry.
Wierzbowe kotki tzw. bazie – poprzez połknięcie bazi pochodzących z palmy wielkanocnej można się było pozbyć bólu gardła i ustrzec przed nim przez cały rok.
Napar z 40 wierzbowych bazi na litrze wody pity 3 razy dziennie – uspokoi nerwy.
Hubki – mają moc tamowania krwi”.
Elżbieta Dudek-Młynarska
Bibliografia:
- Kowalski, Leksykon. Znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa-Wrocław 1998
- Marciniak, Wierzba w pejzażu kulturowym wsi nadsańskiej, Jabłonka 2008
- Ruszel, Leksykon kultury ludowej w Rzeszowskiem, Rzeszów 2004
