Stroje ludowe - kilka słów o surowcach

 
Dominującym surowcem do wyrobu strojów ludowych Rzeszowszczyzny, było lniane płótno w trzech gatunkach wyrabiane własnoręcznie lub przez wyspecjalizowanych na wsi tkaczy. Wykorzystywano również tkaniny wełniane, sukno, skóry i futra.
 
Ze zgrzebnego płótna lnianego szyto bieliznę codzienną, gacie i podszewki do żupanów i płótnianek. Z płótna czynowatego natomiast płótnianki, płachty i poszwy na pościel. Krótkie robocze parcianki szyto również z płótna o splocie czynowatym, lecz o osnowie lnianej, a wątku konopnym. Cieńsze i staranniej wybielone płótno lniane wykorzystywano do szycia odświętnych fartuchów, zapasek i koszul. Z tkanin wełnianych robiono spódnice, żupany, szuby i sukmany. Z przędzy wełnianej robiono czapki. Ze słomy żytniej lub trawy psiarki pleciono kapelusze.
 
Na przełomie XIX i XX w.  weszły w użycie tkaniny fabryczne. Z płótna bawełnianego chętnie szyto koszule odświętne, ponieważ było ono cieńsze od tkanego w domu i nie trzeba go było bielić (co było procesem długim i pracochłonnym). Tkaniny jedwabne: brokaty, drukowane adamaszki, aksamity i batysty służyły do szycia gorsetów. Natomiast z tkanin wełnianych: tybetów, kaźmirków, brukselinów szyto spódnice. Coraz bardziej popularne stawały się tak zwane rzadkie chustki - szyte z tiulu.
Na jarmarkach można było kupić od garbarzy skórę na buty (jucht i blank). Ze skór baranich robiono kożuchy, które zdobiono aplikacjami z irchy lub safianu oraz strzępkami futra lisiego lub kuniego.
 
Stroje powszechnie zdobiono kolorową włóczką, jedwabnymi i aksamitnymi wstążkami, fabrycznymi koronkami i krepinami, nićmi jedwabnymi i bawełnianymi, a także cekinami oraz szklanymi koralikami i guzikami. Wykorzystywano również mosiężne ćwieki, klamry do pasów oraz guziczki i pągwice.
 
Fotografie (strojów ludowych z kolekcji naszego muzeum) przedstawiają kolejno: płótno lniane, sukno, brokat, płótno bawełniane, fabryczną tkaninę wełnianą, skurę i futro, aksamit, atłas, tiul oraz jako zdjęcie frontowe adamaszek ozdobiony wytłaczanym wzorem.  
 

Kotula Franciszek:
1951, Strój rzeszowski, [w:] Atlas Polskich Strojów Ludowych cz. V, z. 13, Lublin;
1955, Strój Łańcucki, [w:] Atlas Polskich Strojów Ludowych cz. V, z. 5, Wrocław;
 
Piskorz-Branekowa Elżbieta:
2006 , Polskie stroje ludowe, cz. 1, Warszawa;
2007, Polskie stroje ludowe, cz. 2, Warszawa;
Judyta Sos
2010, Ubiory ludowe w Rzeszowskiem (płyta CD), Rzeszów.