Tęczowe dziedzictwo
Obsydian - naturalne szkło powstałe w wyniku natychmiastowego stygnięcia magmy, którego forma krystaliczna (łupliwa, drobnoziarnista skała) była w wielu kulturach cenionym surowcem do wyrobu narzędzi i przedmiotów dekoracyjnych. Obsydian był szczególnie ceniony przez Azteków i Majów, którzy wykorzystywali go do wyrobu rytualnych noży, grotów strzał i zwierciadeł. Dzisiaj, obsydian jest używany jako kamień dekoracyjny, ozdobny i jubilerski i występuje we Włoszech, na Węgrzech oraz w Rosji, Gruzji, Armenii i Japonii. Szczególnie interesujące są zasoby obsydianu znajdujące się w Parku Narodowym Yellowstone, a także w Meksyku, Gwatemali, na Kamczatce oraz na terenie Kaukazu, gdzie wyroby z obsydianu są bardzo popularne. Skała ta była doskonale znana również w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie.
Surowcem do produkcji tradycyjnego szkła jest piasek kwarcowy oraz najczęściej tlenki metali, których udział decyduje o kolorze szkła. Mieszane i topione w piecu szklarskim surowce, były podawane obróbce, której efektem początkowo były tylko szklane ozdoby, naczynia oraz witraże, obecnie szkło i wyroby szklane należą do jednej z głównych gałęzi produkcji przemysłowej. Hartowane lub zbrojone szkło okienne, to zaledwie część zróżnicowanego asortymentu przedmiotów codziennego użytku. Zróżnicowana struktura i barwa szkła znajduje zastosowanie w przemysłowej produkcji szkła dekoracyjnego, laboratoryjnego, szkła płaskiego, materiałów budowlanych ze szkła, opakowań szklanych a także światłowodów.
Najnowsza wystawa w Muzeum Etnograficznym im. F. Kotuli w Rzeszowie prezentuje najciekawsze wyroby Huta Szkła Artystycznego i Gospodarczego Sabina z Rymanowa, a także autorskie prace Henryka i Rafała Rysz. Wymienieni twórcy swoje prace tworzą w oparciu o dawną metodę tzw. „gorącego szkła” polegającej na topieniu i formowaniu pudrów szklanych tj. dodawaniu do masy szklanej tlenków metali. Od kilkudziesięciu lat ten proces został rozwinięty i coraz częściej stosuje się metodę tzw. „fuzingu”. Pan Henryk Rysz wykorzystując swoje wieloletnie doświadczenie (hutnictwem para się od 38 lat), specjalizuje sie w tworzeniu szklanych figurek zwierząt, statuetek okolicznościowych, przycisków do papieru, stołów i ław szklanych, a także wazonów, pater, świeczników i lamp oliwnych. Przy produkcji różnorodnego asortymentu z Panem Henrykiem (właścicielem huty) współpracuje jego syn Rafał, który od kilku już lat cyklicznie zdobywa nagrody i wyróżnienia na międzynarodowych konkursach szkła artystycznego.
Wszystkie wyroby huty szkła z Rymanowa, będzie można zobaczyć w salach Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie od 15 września do 31 grudnia 2010 roku. Na wystawie będzie można zobaczyć różnorodne wyroby i techniki szklarskie takie jak np. piaskowanie, polerowanie, fazowanie, cięcie i klejenie szkła, które w rękach prawdziwych mistrzów staje sie plastycznym i bardzo ekspozycyjnym surowcem. Szklane formy, mogą być łączone z innymi, gotowymi wyrobami z drewna, metalu, kamienia tworząc w ten sposób zarówno unikatowe przedmioty użytkowe lub też prawdziwe dzieła sztuki stanowiące element architektury lub aranżacji wnętrz.
Wystawie towarzyszy katalog autorskich prac Henryka i Rafała Rysz, prezentujący bogaty asortyment szkła użytkowego wykonywanego w Hucie Szkła Artystycznego i Gospodarczego Sabina z Rymanowa.
Damian Drąg
