4 września – św. Rozalii

4 września w Kościele Katolickim wspominana jest św. Rozalia, patronka chroniąca od zarazy. Według legend święta, córka księcia Sinibalda, urodziła się na zamku Olivella w okolicach Bergamo w trzeciej dekadzie XII w.  Dowiedziawszy się o tym, że rodzice planują wydać ją za mąż uciekła i prowadziła życie pustelnicze: najpierw w okolicy Bergamo, a następnie Palermo. Zmarła prawdopodobnie ok., 1165 lub 1170 r. Według wierzeń Rozalia ukazała się we śnie pewnej kobiecie w 1624 r., gdy w Palermo panowała zaraza. Podczas widzenia święta powiedziała, gdzie znajdują się jej relikwie i nakazała nieść je w uroczystej procesji ulicami miasta. Po wykonaniu tego nakazu epidemia ustała. Od tej pory rozpoczął się kult świętej. Przedstawiana jest z wieńcem róż, czaszką lub grotą, w której mieszkała.

Była świętą popularną również na Podkarpaciu. W miejscowości Wielopole Skrzyńskie co roku w Niedzielę Wielkanocną kontynuowany jest ciekawy zwyczaj zwany Emaus, na który składa się m. in. uroczysta procesja na cmentarz choleryczny, podczas której śpiewano pieśń o św. Rozalii:

„Rozalio Pustelnico, Chrystusa Oblubienico,

Do Ciebie się uciekamy, ratunku twego żądamy.

Ratowałaś Sycylią, ratuj także Galicyją,

Od powietrza morowego i przypadku gwałtownego.

Oto powietrze morduje, niejeden na zdrowiu szwankuje,

Pożera śmierć nieużyta i słowem się nie dopyta (….)

(…) Strachem wielkim zatrwożeni, głodem i nędzą ściśnieni

Jako bydło umierają, w polach, w lasach się tułają.

Amen z płaczem rzeczmy wszyscy, pomarli sąsiedzi, wszyscy (…)”

W Muzeum Etnograficznym znajduje się rzeźba przedstawiająca św. Rozalię, wykonaną w 1850 r., pochodzącą z kapliczki w Albigowej, rozebranej ok. 1940.

Judyta Sos

Bibliografia

1. Ignatowicz, A. Kosmacz, M. Sawicka, Święty Izydor wołkami orze… Święci patroni w życiu polskiej wsi., Szreniawa 2016;
2. Karczmarzewski, Ludowe obrzędy doroczne w Polsce południowo-wschodniej, Rzeszów 2011