„Droga do niepodległości oczami chłopów”

Wystawa czasowa czynna od 9 września 2018 r. do 27 stycznia 2019 r.

Na wystawie przedstawiony został tak często pomijany wkład warstwy chłopskiej w odzyskanie niepodległości oraz elementy kultury narodowej będące jego echem. Chłopi bowiem mieli swój udział w tworzeniu historii kraju, jednak była to warstwa społeczna niewykształcona, posiadająca słabo rozwiniętą świadomość narodową, a przede wszystkim nie oni ową historię w sposób dosłowny pisali, więc czyny ich w znacznym stopniu uległy zapomnieniu.

Ciężkie położenie chłopów, pozbawienie ich w okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej obywatelstwa, brak poczucia tożsamości narodowej tej warstwy społecznej oraz ich ciągły opór przeciw gospodarce feudalnej nie wpłynął znacząco na zaangażowanie wsi w obronę Polski przed nieprzyjaciółmi. Chłopi służyli w czynnej służbie wojskowej (m. in. tzw. piechota wybraniecka, piechota łanowa), walczyli podczas Insurekcji kościuszkowskiej, uczestniczyli w powstaniu listopadowym i styczniowym, a także pojawili się na frontach I wojny światowej.

Jednym z głównych wątków poruszonych na ekspozycji jest zagadnienie stroju ludowego wykorzystywanego podczas walk przez mieszkańców wsi. W czasie powstania kościuszkowskiego chłopi swoim zaangażowaniem wsławili się tak bardzo, że sukmany koloru białego, oraz cały strój krakowski, którego używali, stał się swojego rodzaju symbolem patriotycznym. Strój ten zapisał się tak bardzo w świadomości społecznej, iż po odzyskaniu niepodległości, w okresie międzywojennym, zaczął stopniowo wypierać odmiany lokalne strojów ludowych.

Kolejnym wątkiem wystawy jest przypomnienie lokalnych bohaterów oraz działaczy ludowych. Ich działania mające na celu kształtowanie postaw patriotycznych wśród mieszkańców wsi zaowocowały coraz liczniejszymi przypadkami świadomego zaangażowania chłopów w życie społeczne oraz walki narodowowyzwoleńcze.

Kurator wystawy i autor scenariusza: Monika Zydroń

Opracowanie graficzne: Jakub Basara