Badacze Puszczy Sandomierskiej cz. II

Próbę ustaleń wstępnych dotyczących obszaru Puszczy Sandomierskiej podjęła w okresie międzywojennym Maria Dobrowolska, pokłosiem czego była publikacja „Osadnictwo Puszczy Sandomierskiej miedzy Wisłą i Sanem” z 1931 r. Były to jednak ustalenia dość kontrowersyjne, gdyż teren brany przez nią pod uwagę zamykał się w widłach Wisły i Sanu, a od południowowschodniej strony granica wyznaczona była granicami staropolskiego województwa sandomierskiego z woj. lubelskim i ruskim. Badaczka nie wzięła więc pod uwagę całego południowo- wschodniego obszaru puszczy ze względu na odmienną przynależność administracyjną, mimo, że teren ten charakteryzował się tym samym drzewostanem i środowiskiem naturalnym.

Kolejnym badaczem poruszającym zagadnienie terenów Puszczy Sandomierskiej był F. Kotula. Podobnie jak Bystroń utożsamiał on tereny zamieszkałe przez Lasowiaków z obszarem Puszczy Sandomierskiej określając ten obszar następująco: „na zachodzie od doliny Wisłoki i Wisły, na południe od koryta Prawisły (dawniejszej Rynny Podkarpackiej), na północnym wschodzie, dochodząc do takich miast i miasteczek, jak Zaklików, Janów, Frampol, Biłgoraj, Krzeszów”. Kotula zorganizował na terenie Puszczy Sandomierskiej 6 obozów naukowo- badawczych (w Giedlarowej (1958), w Raniżowie (1961), w Dzikowie (1962), w Weryni (1963), w Rzemieniu (1966) oraz w Borowej (1967)) o kompleksowym charakterze, podczas których zajmowano się różnymi, a w zasadzie podstawowymi elementami kultury ludowej, przeprowadzając dodatkowo inwentaryzację i dokumentację architektoniczną, malarską, rysunkową i fotograficzną. Tak szeroko zakrojone badania pozwoliły mu na niezwykle dokładną eksploracje w terenie i mimo, że jak obecnie wiadomo kryterium etnograficzne przy określaniu granic Puszczy Sandomierskiej nie było do końca uzasadnione to jak przyznaje Ruszel w „Leksykonie kultury ludowej w Rzeszowskiem” ustalenia poczynione przez Kotulę w zakresie zasięgu grupy etnograficznej Lasowiaków, są do dziś jednymi z najdokładniejszych i najbardziej pożytecznych.

Monika Zydroń