„Ad memoriam Krzysztof Ruszel”

Obecnie w naszym Muzeum prezentowana jest wystawa „Ad memoriam Krzysztof Ruszel” poświęcona osobie dr Krzysztofa Ruszla, wieloletniego kierownika początkowo Działu Etnograficznego Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, a następnie utworzonego w 1990 roku Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie. Prezentujemy na niej przekazane przez niego fotografie, będące wynikiem jego pracy badawczej w terenie, pochodzące z końca l. 60. i początku l. 70. XX w.

W dzisiejszym Temacie Tygodnia chcielibyśmy przybliżyć sylwetkę tego zasłużonego badacza.

Krzysztof Ruszel (1944-2021)

Urodził się 12 IV 1944 r. w Łańcucie. Był jedynym synem Walentego (1912-1993) i Adeli z d. Dziurzyńskiej (1923-2012).

Szkołę Podstawową ukończył w Łańcucie w 1957 r., w l. 1957-1962 kontynuował edukację w Liceum Ogólnokształcącym im. Henryka Sienkiewicza w Łańcucie, gdzie w 1962 r. uzyskał maturę. W l. 1962-67 studiował etnografię w Katedrze Etnografii Słowian na Uniwersytecie Jagiellońskim. W roku 1967 uzyskał magisterium na podstawie rozprawy Stan i potrzeby badań etnograficznych w województwie rzeszowskim, napisanej pod kierunkiem prof. M. Gładysza.

Studia doktoranckie rozpoczął w 1972 r. na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, a tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie etnografii uzyskał w 1975 r., na podstawie rozprawy: Kształtowanie się kultury ludowej w warunkach osadnictwa puszczańskiego. Na przykładzie Puszczy Sandomierskiej, napisanej pod kierunkiem prof. J. Burszty.

W 1967 r. rozpoczął pracę etnografa na stanowisku asystenta w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie, a od 1970 r. pełnił funkcję kierownika Działu Etnograficznego, przekształconego później (1990) w Muzeum Etnograficzne im. Franciszka Kotuli- Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, którego kierownikiem pozostawał do przejścia na emeryturę w 2009 r. W 2001 r. został mianowany kustoszem dyplomowanym przez MKiN.

W czasie pracy w Dziale Etnograficznym, a później w Muzeum Etnograficznym, był autorem scenariuszy i realizatorem wystaw organizowanych zarówno w jednostce macierzystej jak również w innych instytucjach. Ponad to był inicjatorem i pomysłodawcą konferencji naukowych i popularnonaukowych organizowanych w Muzeum Etnograficznym.

W l. 70. XX w. kiedy pełnił funkcję kierownika Działu Etnograficznego, zapadła decyzja o utworzeniu z tego działu Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli, pełniącego rolę Oddziału jednostki macierzystej, posiadającego własną siedzibę w kamienicy przy rzeszowskim Rynku. Prace remontowe w budynku trwały w l. 1980-90. Od końca 1989 roku zajmowano się przenoszeniem muzealiów, a uroczyste otwarcie nowej placówki miało miejsce 17 IX 1990 r.

Również w l. 70. XX w., po śmierci Juliana Przybosia, zapadła decyzja o utworzeniu jego muzeum biograficznego. W tym celu zakupiono zabytkową zagrodę pogórzańską. Ruszel zajmował się pracami nad jej urządzeniem i adaptacją do celów ekspozycyjnych. Muzeum im. J. Przybosia w Gwoźnicy Górnej zostało oficjalnie otwarte w 1988 r., i funkcjonowało do 2008 r. (współcześnie w tym miejscu znajduje się jedynie architektura drewniana: chałupa, stodoła, stajnia i spichlerz).

Równocześnie z działalnością muzealną i naukowo-badawczą zajmował się nauczaniem. W l. 1968-70 objął asystenturę w KES UJ (jednostce administracyjnej ówczesnego Wydziału Filozoficzno-Historycznego UJ). W l.70. i 80. XX w. prowadził zajęcia z dziedziny etnografii, kultury i sztuki ludowej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. W l. 2005-09 zatrudniony był na stanowisku adiunkta na Uniwersytecie Rzeszowskim. Prowadził również zajęcia w Międzywydziałowym Studium Kulturalno-Oświatowym UR kształcącym choreografów.

Za działalność na polu kultury i edukacji przyznano mu wiele nagród i odznaczeń m. in.  Zasłużony Działacz Kultury (1985); Złotą Odznakę „za sprawowanie opieki nad zabytkami” (1985); nagrodę im. F. Kotuli (1985); Złoty Krzyż Zasługi (1987); Nagrodę im. O. Kolberga (2009)” Brązowy Medal – Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2010).