Matki Boskiej Jagodnej- 2 lipca

Święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny jest to święto kościelne upamiętniające nawiedzenie św. Elżbiety przez Maryję. Obchodzono je (od 1441 r.) zgodnie z dawnym kalendarzem liturgicznym 2 lipca, a po reformie II Soboru (w 1969 r.) zostało przeniesione na 31 maja.

Patronką tego dnia jest Matka Boża Jagodna- opiekunka dojrzewających jagód leśnych i owoców ogrodowych (poziomek, czereśni, wiśni, agrestu, porzeczek, malin). Według wierzeń ludowych tego dnia Matka Boska zstępowała na ziemię i zrywała w lasach jagody dla dzieci znajdujących się w niebie, dlatego dopiero od tego dnia można było zbierać i spożywać jagody, bez żadnego uszczerbku dla zdrowiu.

Termin ten obowiązywał zwłaszcza kobiety, które w ciągu ostatniego roku straciły dziecko. Dotknięte tym nieszczęściem matki unikały nawet wypraw do lasu, o zbieraniu jagód i innych owoców nie wspominając. Dopiero w dniu lipcowego święta spływała na nie łaska Matki Boskiej. Wierzono, że dzięki przestrzeganiu zakazu związanego z tym terminem oraz modlitwie do Maryi, uzyskają one błogosławieństwo, poprzez które będą mogły cieszyć się szczęśliwym macierzyństwem i wydać na świat potomstwo zdrowe, odporne na choroby i złe uroki.

Na Podkarpaciu natomiast zakaz przestrzegany był jeszcze bardziej restrykcyjnie. Kobiety, które w bieżącym roku straciły dziecko nie powinny zbierać jagód w ogóle, bowiem zostałoby ono pominięte przez Matkę Boską, która w tym dniu obdarowuje zmarłe dzieci jagodami.

Święto Matki Boskiej Jagodnej stanowi ciekawy przykład  powiązania kultu maryjnego z życiem codziennym ludności wiejskiej.

Przysłowia związane z dniem 2 lipca dotyczyły przede wszystkim prognozowania pogody: Jeśli w nawiedzenie pada, cały miesiąc deszcz nielada; Deszcz na nawiedzenie Panny, potrwa pewno do Zuzanny (11 sierpnia); Gdy w nawiedzenie deszcze, długa słota potrwa jeszcze; ale mówiono również: Nawiedzenie Matki Boskiej, już się chylą ciężkie kłoski.

Judyta Sos

Bibliografia:

Hanna Ignatowicz, Aleksandra Kosmacz, Małgorzata Sawicka,  Święty Izydor wołkami orze… Święci patroni w życiu polskiej wsi, Szreniawa 2016,

Krzysztof  Ruszel, Leksykon kultury ludowej w Rzeszowskiem, Rzeszów 2004.

Rzeźba „Matka Boska Jagodna”, Władysława Prucnal, Medynia Głogowska, 1973r.

ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie